وضعیت سفره های زیرزمینی شهرستان های جنوبی به ویژه قلعه گنج و کهنوج در وضعیتی قرار دارد اگر از طرف مسئولان و مدیران محترم استانی و کشوری راه حلی یا اقدامی صورت نگیرد، پیامد های غیر قابل جبران در پی خواهد داشت، سطح آب زیرزمینی در این شهرستان ها به ویژه قلعه گنج سالانه افتی چندین متری توسط کشاورزان و بومیان محلی گزارش می شود. عمق برخی از چاهها در شهرستان برای برداشت آب از 300 متر نیز گذشته است. آب چاهها تلخ و حتی شور شده است بطوریکه امکان استفاده از آب برخی چاهها به خصوص حومه جازموریان برای کشاورزی وجود ندارد. این در حالی است که آب سفره های زیرزمینی در محدوده شهری شهرستان قلعه گنج به طور کامل خشک شده است و برای تامین آب شرب شهرستان مسئولان دست به دامن روستا های اطراف شده اند که این روستا ها هم در معرض خطر و بحران جدی قرار دارند.
در چنین شرایطی چه باید کرد.؟! آیا نباید در چنین شرایطی به راه حل بیندیشیم که راه حل های بسیار زیادی در جهت احیا و ابقا سفره های زیر زمینی وجود دارد که با هزینه ن چندان زیاد می توان حداقل از افت منفی سطح آب زیرزمینی جلوگیری کرد......البته در این زمینه کاراهایی دارد صورت میگیرد بودجه زیادی هم خرج می شود که من را به یاد این جمله معروف می اندازد ( نوش دارو بعد مرگ سهراب)..... یعنی روند کارها ب کندی صورت می گیرد.... یعنی طرحهای همچون پلیس آب، برخورد با هزاران حلقه چاه غیر مجاز، جلوگیری از کشتهای آب بر و کم بازده و تسریع در اجرای طرحهای انتقال آب در استان کرمان در دستور کار قرار گرفته است. اما فقط در دستور کار قرار گرفته است اینکه کی انجام شود باز هم به یاد جمله معروف می افتیم....
چه باید کرد؟
اما در شرایطی که گفته می شود چاه‌های غیرمجاز و اضافه برداشت از مهمترین عوامل کاهش سطح آب سفره زیرزمینی دشت های جنوب کرمان به شمار می آید، به نظر می رسد کنترل وضعیت بحرانی دشت های آب استان نیازمند عزم ملی، همدلی و هماهنگی مردم و مسئولان است، چراکه بدون تحقق این امر آینده خوبی در انتظار منابع آبی جنوب کرمان نیست.
از سوی دیگرهمانطورکه کارشناسان بارها تاکید کرده اند به دل‍ی‍ل آن‍ک‍ه ع‍م‍ده م‍ص‍رف منابع آب در استان در ب‍خ‍ش کشاورزی صورت می گیرد، مدیریت ص‍ح‍ی‍ح ال‍گ‍و‌ه‍‍ا‌ی ک‍شت و افزای‍ش ب‍‍ه‍ره ور‌ی منابع در این ب‍خ‍ش ضروری به نظر می رسد.
در این راستا جلوگیری از حفر چاه های غیر مجاز، پرهیز از فشار بیشتر بر منابع زیر زمینی با توجیه کشاورزان، صرفه جویی و استفاده بهینه از منابع، جلوگیری از هدر رفتن و تبخیر نزولات آسمانی، حذف آبیاری های سنتی و استفاده از تکنولوژی های جدید، استفاده از پساب برای آبیاری مزارع و اراضی کشاورزی، اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری و ساخت سدهای جدید از جمله راهکارهای است که در کنار سایر روش ها می توانند کمک موثری به رفع این بحران نماید.
همچنین نباید این نکته را فراموش کرد که مقابله با کم آبی بیش از هر راهکار دیگر نیازمند تمهیداتی است که م‍ت‍ن‍‍اس‍ب با ت‍‍غ‍ی‍ی‍ر رف‍ت‍‍ار اق‍ل‍ی‍م‍‍ی باید برنامه ریزی و اجرا شود
راشد جهانگیری
کارشناسی ارشد مدیریت منابع آب
